Boeken, columns

 

Arjuna Zorg en Coaching 

Thuiszorg

Na ervaring als mantelzorger ben ik sinds 2015 professioneel gaan werken in de thuiszorg. Hiervoor heb ik een opleiding gedaan en aanvullende certificaten gehaald. Ik ben als zzp-er aangesloten bij de thuiszorgaanbieders Steun en Toeverlaat en Thuiszorg de Ronde Venen en ben lid van de beroepsorganisatie Solopartners.
In de thuiszorg doe ik persoonlijke verzorging als wassen, aankleden, medicatie en niet-complexe wondzorg. Ook geef ik begeleiding t.b.v. meer zelfredzaamheid en verleen ik van tijd tot tijd terminale zorg. Dit heeft gemaakt dat ik ook levenseinde gesprekken doe en stervensbegeleiding verleen.
 

Column: Het geschenk van ouderen verzorgen
Sinds eind 2015 werk ik in de particuliere thuiszorg, waardoor ik bij veel ouderen thuis kom. Sommigen zijn nog goed ter been als ik voor het eerst kom, anderen hebben veel hulp nodig en enkelen zijn terminaal. Op de een of andere manier word ik geraakt door hen. Terwijl op het niveau van de persoonlijkheid, sommigen moeite hebben met hun lot, is er altijd tegelijkertijd een andere laag voelbaar die me aantrekt en wel los lijkt te staan van hoe de persoonlijkheid reageert op hun minder valide situatie.

Het lijkt wel alsof er een onderstroom is, waarin een geestelijk proces zich voltrekt, waardoor de ouder wordende mens zich minder identificeert met de wereld en meer naar binnen dan naar buiten gericht raakt. Het valt me namelijk op dat er in het algemeen minder heftig op het nieuws wordt gereageerd, er is veel meer relativiteit en zachtheid voelbaar. Al het ‘doen’, dat de tegenwoordige mens zo karakteriseert, is er niet. Er wordt in het algemeen minder geoordeeld of met minder emotionele lading. Natuurlijk is er altijd een persoonlijkheid, die wel zeer heftig kan reageren, maar de onderstroom is anders dan bij jongere mensen. En de mate waarin hangt volgens mij af van de mate waarin de mens zich ontwikkeld heeft.

Het geheel maakt dat ik me vaak welkom voel en er een stilte om hen heen voelbaar is. Een stilte, die soms doods aanvoelt en soms heel vol, en dan heel verstillend werkt en liefdevol is. De keren dat het doods was, was er veel eenzaamheid en apathie voelbaar. Ik denk omdat dan de persoonlijkheid  dominanter was dan de geestelijke onderstroom.

Bij sommige ouderen herken je ook daadwerkelijk dat ze meer met impulsen van hun binnenwereld bezig zijn, zoals herinneringen of dromen over gebeurtenissen uit het verleden. Bij anderen zie je afwezigheid: ik denk dat deze trekkracht naar binnen dan door hun persoonlijkheid omgevormd wordt tot deze afwezigheid. Deze trekkracht naar binnen maakt namelijk ook dat pijnlijke herinneringen of angst voor de toekomst omhoog kunnen komen. Indien de persoonlijkheid geleerd heeft hiermee om te gaan, lijkt het wel alsof er een poort opengaat, waardoor diepe inzichten over hun leven of over het leven mogelijk worden en een wijsheid voelbaar wordt.

De climax van dit geestelijk proces is het stervensproces. Om daar als verzorgende bij te mogen zijn, is een rijk geschenk (als de stervende het sterven aanvaard heeft). Ik voel dan iets, wat het beste omschreven kan worden als dat een poort naar een andere dimensie geopend is. Ik meen namelijk te zien dat de stervende in en uit deze dimensie stapt. Ik weet nog goed dat ik dat voor het eerst meemaakte. Ik was bij een man, die door kanker nog maar 40 kg woog en door de dokter nog hooguit een week gegeven werd. De man sliep veel. Maar als hij wakker was, zag ik zo veel licht in zijn ogen, dat er een enorme aantrekkingskracht van hem uitging. Het leek wel of hij licht en rust ervoer in die andere wereld en de vruchten hiervan meenam naar de kamer waarin hij lag. Andere keren werd ik heel dankbaar en liefdevol ‘behandeld’ door de stervende, waardoor ik het gevoel kreeg, wie verzorgt nu wie?

Ik weet natuurlijk niet hoe de stervende het zelf ervaart. Maar ik lees nu veel literatuur en visies over het stervensproces en mijn ervaringen sluiten aan bij die van anderen. En ik begin dit proces van binnenuit nu zelf ook te voelen. Ik besef dat ik met mijn 66 jaren aan het begin van deze reis sta, waar degene die ik verzorg al veel langer mee bezig zijn of zelfs aan het einde van zijn gekomen. In het begin schrok ik hiervan. Ik schrok van de levensomstandigheden van mijn cliënten. Ik projecteerde hun situatie op mijn eigen leven en dacht ‘zo wil ik niet eindigen’! Maar dit schrikken zette me wel aan om te onderzoeken, hoe je het beste met het ouder worden om kon gaan. En zo ontdekte ik gaandeweg ook de geschenken van het ouder worden. Ontdekte ik dit geestelijk proces. Eerst bij mijn cliënten, later begon ik het ook bij mezelf te herkennen. Het geschenk dat de poort naar de bron in jezelf zichtbaarder, voelbaarder wordt en je door het leven uitgenodigd wordt om door die poort te gaan. Eenmaal door die poort, is er een vreugde en vrede die los staat van je levenssituatie, waardoor er liefde voor en vertrouwen in het leven voelbaar wordt. Wat ik regelmatig in de onderstroom bij mijn cliënten ervaar. Dwars door de persoonlijkheid en zijn gedragingen heen. En zo wijzen mijn cliënten me de weg. De weg naar de bron in mezelf: wat een geschenk van het zorgen voor ouderen!